Gek genoeg, aanvaarding creëert verandering

“Geef me de kalmte om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen,

moed om te veranderen wat ik wel kan veranderen

en wijsheid om het verschil hiertussen te zien.”

- Reinhold Niebuhr.

Wanneer we opbotsen tegen frustraties, pijn, angst, verdriet, lastige dingen… kan het zijn dat we de neiging hebben om hierop te reageren door te ontkennen en/of te controleren. Dit doen we om ons ongemak meer draagbaar te maken of zelfs proberen weg te krijgen.

Ontkennen

De realiteit ontkennen kan in bepaalde situaties nuttig zijn, toch helpt het ons weinig vooruit om zo tot een oplossing te komen voor de moeilijkheden die zich voordoen. Het betekent dat we dingen kunnen gaan minimaliseren (“oh, zo erg is het nu ook weer niet”), rationaliseren (“ik kan het wel aan om nog iets langer door te werken, want dan is het klaar”), vergeten of onderdrukken. Het is een manier om met een mogelijke dreiging of ongemak om te gaan. Ook kunnen we de realiteit camoufleren wanneer de feiten zoals ze zijn niet in overeenstemming zijn met iemand anders of onszelf (“zo creatief ben ik niet, het stelt echt niets voor”). Daarnaast is er nog het gegeven waarbij we proberen dingen te onderdrukken: niet hoeven denken aan iets of niet hoeven stilstaan bij emoties/ gewaarwordingen. Ontkenning kan tot onaangename gevolgen en/of pijn leiden. De werkelijkheid niet willen/ kunnen zien zorgt ervoor dat we niet openstaan voor verandering. Voor onszelf doen alsof het oké is, weerhoudt ons ervan om constructieve actie te ondernemen, grenzen te stellen of oplossingen voor het probleem te vinden.

De feiten onder ogen zien

Verandering is mogelijk als we de realiteit kunnen aanvaarden, gek genoeg. De dingen zien zoals ze zijn – niet zoals wij willen dat ze zijn – daarin ligt kracht. Dat betekent dus ook dat we de pijnlijke, moeilijke, vervelende, confronterende… stukken hebben te erkennen die deel uit maken van ons bestaan. Echter is dat niet zo vanzelfsprekend wanneer we jarenlang het gewoon zijn om bepaalde gevoelens, ervaringen en omstandigheden te ontkennen of te willen contoleren.

Acceptatie betekent niet gewoon loslaten en gelaten zijn. Het is een actief proces waarbij je een bewuste keuze kan maken om dingen die onveranderbaar zijn te aanvaarden. Zelfacceptatie hoort daar ook bij en het is een uitdagend iets: onze leerervaringen en ons karakter erkennen; onze eigenheid, ons uiterlijk, onze houding, de dingen – soms wat onhandig – die we doen, enz. Wanneer de focus anders komt te liggen, dat wil zeggen dingen aanpakken waar we effectief wel vat op kunnen hebben en accepteren wat onveranderbaar is, nemen we stilaan het roer in eigen handen en varen we de koers tot verandering naar een volwaardig leven, kunnen ontspannen en genieten, in verbinding staan met anderen, doen wat je graag doet, enz. Plots zijn er nieuwe mogelijkheden, doen er zich kansen voor die we voorheen misschien niet zagen. Door de realiteit te ontkennen of de controle erover te willen houden is je blikveld nauwer en kunnen we vastlopen.

Controle willen houden

Ons hoofd ziet de dingen soms graag anders dan ze werkelijk zijn. We gaan in gevecht met hoe we denken dan het hoort te zijn en willen er controle over krijgen. Bijgevolg komen we hierdoor mogelijks pijn, teleurstelling en frustratie tegen. Ons hoofd is er een krak in om voor alles een oplossing te vinden, alleen kunnen we niet over alles de controle hebben: moeilijkheden, onzekerheden, vervelend gedrag van anderen, dingen die anders lopen dan gehoopt… De touwtjes in handen willen hebben over zaken waar we weinig tot geen invloed op hebben, lijkt op het eerste zicht misschien wel handig. Toch kan het ons op langere termijn brengen naar meer ongemak, uitputting, angsten, stress, slapeloosheid, spanning enz. bovenop de teleurstelling en frustratie die het in eerste instantie uitlokt. Eigenlijk gaan we een vermoeiende strijd aan en barricaderen we tegelijk onze weg naar aanvaarding en dus ook groei.

Controle loslaten

Heling vereist dat we het leven accepteren zoals het is, dat we aanvaarden dat we niet over alles controle hebben en accepteren dat wijzelf bepaalde minder fijne eigenschappen hebben, net zoals anderen die hebben. De controle loslaten vraagt moed en is een echte uitdaging vanwege onze angst, het ongemak en het idee dat we denken controle te hebben. Wanneer we de touwtjes wat losser gaan houden, kunnen we gevoelens tegenkomen die we met onze pogingen tot controle probeerden aan de kant te duwen: angst, leegte, eenzaamheid, verdriet… Soms is gewoon even zitten met onze pijn minder vermoeiend dan ertegen te vechten of het te ontkennen. De energie die je er voorheen instak, komt nu vrij om stap voor stap te leven in het hier en nu, te genieten en vooral voluit te leven. Niet alleen de controle loslaten, maar ook verandering brengen vraagt moed. Het is wel belangrijk om ons vizier te leggen op dingen die we kunnen veranderen. Soms is een andere houding aannemen t.o.v. een situatie of een persoon het enige wat we kunnen doen. Dit kan meer rust brengen en ons in staat stellen om een fijn moment niet aan ons voorbij te laten gaan.

Reflectie oefening:

· Maak een lijstje van dingen waar je eigenlijk geen controle over hebt.

· Hoe doen deze je voelen en welk gedrag stel je om ermee om te gaan?

· Wat brengt het je om er op die manier mee om te gaan? Wat is de kost?

· Wat zou er gebeuren als je verandering inzet op wat veranderbaar is en aanvaard wat niet veranderbaar is? Wat zou dat voor je betekenen?

· Wat zou je kunnen helpen om hier stilaan stappen in te zetten? Wat zou je kunnen doen?

Bron:

Lancer, D. (2020, 14 juli). Paradoxically, Acceptance Creates Change - Becoming You. Medium. https://medium.com/becoming-you/acceptance-suggested-by-the-serenity-prayer-prepare-us-for-change-7c0c99d04309